Lời vĩnh biệt của tuổi thanh xuân...

(Nhân cái dịp đi làm bài test tuyển dụng cho một công ty sách. Cái miệng vạ cái thân, cũng không rõ nhưng mọi dấu hiệu đều có vẻ may mắn trừ việc hấp tấp nói mà không nghĩ. Dù thế nào thì vẫn phân vân, vì phân vân là bản tính, thêm cái tính tùy hứng và thích thì mới theo được, có lẽ chẳng sửa được mà cũng không muốn sửa nữa rồi. Các chị phỏng vấn em chắc không đọc được cái này, nhưng cũng tâm sự thật lòng là cái miệng em tua nhanh, bắn tiểu liên nhưng sở thích của em kiên quyết là thích phân tích, bắt lỗi mọi thứ cơ, nên... Thôi thì, tùy duyên các chị ạ, chứ em cũng rút một tỷ cái kinh nghiệm từ chính sự ngu si của em rồi. )

Tuổi trẻ của mỗi một người sẽ có những giây phút mong muốn được như Tugumi, cảm thấy mình giống như Tugumi, và rồi sau đó lo sợ bản thân sẽ trở thành Tugumi. “Vĩnh biệt Tugumi” là lời chào tạm biệt tuổi thanh xuân của Yoshimoto Banana,  cũng là của tất cả những ai đang dần cảm nhận thấy sức nặng của sự trưởng thành.

Tugumi từ khi sinh ra đã rất yếu, nhiều chức năng của cơ thể bị tổn thương. Bác sĩ tuyên bố rằng nó sẽ đoản mệnh và gia đình cũng hiểu điều đó. Chính vì vậy mà Tugumi lớn lên trong sự chiều chuộng một cách cẩn thận và lo lắng của gia đình, trở thành một người với tính cách thất thường và ngang ngược. Mà theo như Maria – nhân vật tôi – nói: “Sự khỏe mạnh có thể sống bình thường ngoài tưởng tượng của mọi người đã thúc đẩy tính cách này”. Dường như mọi tính xấu của con người đều nằm trong tâm hồn Tugumi. Một cá tính ầm ĩ, một tâm trí điên rồ ngụ trong một cơ thể bệnh tật. Dù sao thì, câu chuyện về Tugumi cũng sẽ không dạy cho bạn cách sống vượt lên số phận, hoàn cảnh. Bởi vì bệnh tật hay không, mỗi một con người đều có những tính cách riêng của bản thân mình, vì ngoại cảnh mà thay đổi nhất thời chứ không hề biến chất. Một người nhút nhát, hiền lành thì đến phút cuối vẫn sẽ nhút nhát, hiền lành, dù cho anh ta hay cô ta có đang kiên cường chống chọi với căn bệnh ung thư. Hơn nữa, bạn cũng sẽ không thể ca ngợi và học theo một con bé hỗn láo với cả người mẹ đã không quản công đưa nó đi khắp các bệnh viện ở Nhật Bản chỉ vì nó bệnh tật.

Vậy thì “Vĩnh biệt Tugumi” mang gì tới cho người đọc? Là cách cảm nhận đầy đủ nhất về một con người, hay cụ thể hơn ở đây, là một cô gái, và rồi sau đó là một người phụ nữ. Dưới cái nhìn của Maria – nhân vật tôi – Tugumi không chỉ đáng ghét, đáng thương mà còn đáng yêu và đáng ngưỡng mộ: “Chỉ cần chịu được tâm địa xấu xí và miệng lưỡi độc ác thì chơi với Tugumi quả thật là thú vị.”  Tugumi cũng trở nên mềm mại khi yêu, trở nên bối rối khi cảm thấy gắn bó tình cảm với một con vật, trở nền dằn vặt khi cảm thấy “thời khắc” của mình đang tới. Tugumi đã nói “tình trường cũng như chiến trường”, dù thế nào cũng không thể để đối phương biết được điểm yếu của mình, vì thế cho nên người mà Tugumi tin tưởng nhất để có thể thể hiện sự yếu đuối của mình là Maria. Có lẽ bởi vì Maria là người duy nhất có thể khiến Tugumi nói ra hai chữ: “Xin lỗi”. Cũng chỉ có Maria mới có thể nói lên được lẽ tự nhiên nhất ở Tugumi: “Trong tâm hồn Tugumi có một tấm gương trong suốt và Tugumi chỉ tin tưởng vào những gì được phản chiếu trong tấm gương đó. Không bao giờ thử cân nhắc suy nghĩ”.

Maria mang tên của Đức Mẹ, cô tự nhận mình chẳng được thánh thiện như cái tên. Nhưng con người luôn bị ảnh hưởng bởi cái tên của mình, Maria dõi theo từng nhân vật xuất hiện trong cuộc đời cô bằng sự thấu cảm và kiên nhẫn. Sinh ra không có được sự “danh chính ngôn thuận” nhưng Maria luôn cảm thấy mình được nuôi dạy và lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ. Với Maria, mẹ cô “hoàn toàn không phải người mạnh mẽ nhưng nhiều khi mẹ cứ cố tỏ ra mạnh mẽ một cách vô thức”, hiểu vậy, Maria lớn lên mà không trải qua thời dậy thì chống đối. Một tính cách trái ngược hoàn toàn với Tugumi, tạo nên sự dung hòa tròn trịa.

Cũng không khó hiểu khi hình ảnh những người phụ nữ lại nổi bật hơn trong “Vĩnh biệt Tugumi”. Lý do dễ thấy nhất là bởi vì tác giả của cuốn sách cũng là một người phụ nữ. Nhưng đó dĩ nhiên không phải lý do chính, vì không phải nhà văn nữ nào cũng như vậy. Ở đây ta đang nói tới sắc văn của Yoshimoto Banana. Một sắc văn cá tính và nữ tính. Người phụ nữ trong văn của Banana dù là nhân vật chính hay phụ đều có tính cách không thể hòa lẫn vào đâu được, có lẽ phần nào khắc họa hình ảnh của chính nữ nhà văn ngoài đời thực: độc lập và bình thản. Người phụ nữ độc lập trong cách suy nghĩ, cách sống, cách yêu thương và bình thản đón nhận mọi thứ, bình thản bước trên con đường của chính mình. Những người phụ nữ của Banana Yoshimoto không bao giờ đi vào ngõ cụt. Với họ, yêu thương là một nhu cầu tự thân, tự nhiên như việc chúng ta ăn và thở, không phải một mối ràng buộc hay sự ban phát.

Đọc tác phẩm, dù là ai có lẽ cũng sẽ cảm nhận được trong tâm hồn mình cũng có một “Tugumi”, đang nhen nhóm, vẫn tồn tại hay đã không còn nữa. Bởi vì Tugumi đai diện cho mọi ngang bướng và bản lĩnh của tuổi trẻ. Nếu Maria là sự bao dung và ngô nghê thì Yoko lại là sự thấu hiểu và trầm mặc. Tuổi trẻ của mỗi người đều có đủ những tính cách đó, nhưng bởi vì chúng ta đều chưa tới ngưỡng của sự trưởng thành, nên “Maria” và “Yoko” mới chịu sự lấn át của “Tugumi”. Bởi vì có Tugumi mà buổi đi dạo đêm của Maria và Yoko mới trở thành chuyến phiêu lưu băng qua vách đá, tới bãi biển phía bên kia. Bởi vì là Tugumi, nên cái “hố đất báo thù” mới được âm thầm hoàn thành trong đêm và quyết tâm trả thù mới mãnh liệt đến đáng sợ như vậy… Cách làm của Tugumi có phần cực đoan, nhưng đã bắt đầu là sẽ không dừng lại. Giống như tuổi trẻ của chúng ta, sống như chẳng hề có ngày mai. Liệu đó có phải lý do Banana để cho Tugumi sinh ra trong một cơ thể bệnh tật? Những cá tính mạnh bạo đó, ngang tàng đó, đến một ngày, chúng ta sẽ phải học cách tiết chế chúng lại. Tugumi sẽ không còn xuất hiện thường xuyên nữa, bởi lẽ cuối cùng, chúng ta đều sẽ phải học cách gọt giũa “cái tôi” của bản thân trong các mối quan hệ xã hội.

“Chẳng phải kẻ ở lại mới là kẻ lo sợ bị lãng quên hay sao?”, chúng ta vẫn thường nghĩ như vậy. Nhưng đến một thời điểm, mỗi người cũng sẽ trở nên đồng cảm với Maria khi nhận ra sự thật này: “Tôi có cảm giác rằng tôi, người nếu thích thì chắc chắn có thể gặp bất cứ ai, nếu muốn thì có thể đi bất cứ nơi đâu trên trái đất, sẽ bị Tugumi, người chắc chắn không thể rời xa khỏi cái thị trấn bé nhỏ này, lãng quên. Vì Tugumi không quay lại quá khứ. Với Tugumi, luôn chỉ là ngày hôm nay.”